Η φροντίδα των ποδιών είναι υψίστης σημασίας, αν ο ασθενής πάσχει από περιφερική αρτηριακή νόσος (ΠΑΝ) ή διαβήτη. Ο διαβήτης κάνει τις αρτηρίες των ποδιών πιο ευαίσθητες στην αθηροσκλήρωση και προκαλεί βλάβη στα νεύρα που ονομάζεται νευροπάθεια. Η νευροπάθεια μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια του προστατευτικού αισθήματος (όπως το τσούξιμο και ο πόνος) στα πόδια ή σε αδυναμία των ποδιών. Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η βλάβη των νεύρων σε συνδυασμό με την αθηροσκλήρωση, μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο των ιστών, γνωστό ως γάγγραινα, και τελικά σε ακρωτηριασμό.
Το διαβητικό πόδι χαρακτηρίζει τα προβλήματα των ποδιών σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη. Η διαβητική αγγειακή νόσος, αλλιώς ονομαζόμενη ως σκλήρυνση των αρτηριών ή αθηροσκλήρωση, αναφέρεται στη στένωση των αρτηριών λόγω του διαβήτη.
Αν ο ασθενής έχει ΠΑΝ ή διαβήτη, είναι σημαντικό για αυτόν να καταβάλει ιδιαίτερες προσπάθειες για τη φροντίδα των ποδιών του και να βεβαιωθεί ότι παραμένουν υγιή. Μπορεί να μην έχει το φυσιολογικό προστατευτικό αίσθημα στα πόδια του που κανονικά θα τον προειδοποιούσε για τυχόν τραυματισμό των ποδιών. Θα πρέπει να παρακολουθεί τα πόδια του τακτικά και να τα προστατεύει από τραυματισμούς, μέσω της πρόληψης των τραυματισμών και της κατάλληλης υγιεινής. Με τη λήψη ειδικής φροντίδας των ποδιών, μπορεί να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών.
Ποιοι Τρόποι Φροντίδας Αλλά Και Πρόληψης Επιπλοκών Για Το Διαβητικό Πόδι Υπάρχουν;
Ο αγγειοχειρουργός θα δώσει στον ασθενή ένα συγκεκριμένο σχέδιο θεραπείας ανάλογα με την κατάστασή του. Το σχέδιο αυτό θα περιλαμβάνει οδηγίες για το πώς να φροντίζει τα πόδια του. Αλλά εξαρτάται από εκείνον για να βεβαιωθεί ότι τα πόδια του παραμένουν υγιή, ότι είναι έτοιμος να διαπιστώσει τυχόν προβλήματα στο ξεκίνημά τους, και ότι θα επιδιώξει τη θεραπεία τους άμεσα. Μερικά μέτρα τα οποία αφορούν το κεφάλαιο “Διαβητικό πόδι και περιποίηση” για να κρατήσει ο ασθενής τα πόδια του υγιή είναι τα εξής:
Έλεγχος των ποδιών κάθε μέρα: Ο ασθενής θα πρέπει να κοιτάζει για τυχόν κοψίματα, πληγές, φουσκάλες, ερυθρότητα, ζεστά σημεία, και πρήξιμο γύρω από τον άκρο πόδα και τους αστραγάλους του και ανάμεσα στα δάκτυλα. Αν έχει πρόβλημα να δει τα πέλματα των ποδιών του, μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα καθρεφτάκι χειρός ή να ζητήσει από κάποιον να τα ελέγχει για εκείνον. Εάν βρει οτιδήποτε μη φυσιολογικό κατά την εξέταση των ποδιών του, θα πρέπει να καλέσει τον γιατρό του.
Πλύσιμο των ποδιών κάθε μέρα: Ο ασθενής θα πρέπει να πλένει τα πόδια του σε χλιαρό νερό, αλλά μην τα μουλιάζει, γιατί αυτό απομακρύνει τα ενυδατικά έλαια και μπορεί να τα ξεράνει. Θα πρέπει να βεβαιωθεί ότι το νερό δεν είναι πολύ ζεστό δοκιμάζοντάς το πρώτα με το χέρι ή τον αγκώνα του. Τέλος, θα πρέπει να στεγνώνει τα πόδια του καλά, ακόμη και μεταξύ των δακτύλων.
Ενυδάτωση των ποδιών για να κρατιέται το δέρμα απαλό και λείο: Ο ασθενής θα πρέπει να εφαρμόζει ένα λεπτό στρώμα ενυδατικής λοσιόν στα πόδια κάθε μέρα για να κρατηθούν λεία και να αποφεύγεται η ξηρότητα και το σκάσιμο. Πολλά από αυτά τα σκευάσματα περιέχουν λανολίνη και είναι διαθέσιμα στα περισσότερα εμπορικά καταστήματα. Ο γιατρός μπορεί να παρέχει στον ασθενή συγκεκριμένες συστάσεις για αξιόπιστα προϊόντα. Ο ασθενής θα πρέπει να αποφεύγει να χρησιμοποιεί λοσιόν ανάμεσα στα δάκτυλα, γιατί αυτή η πρακτική θα μπορούσε να αυξήσει τις πιθανότητες λοιμώξεων.
Βοήθεια από τον γιατρό για την περιποίηση των ποδιών: Αν ο ασθενής παρουσιάζει τραχύ δέρμα ή κάλους, συστήνεται να ζητήσει από το γιατρό του να τα περιποιηθεί και να μην το κάνει μόνος του, γιατί υπάρχει κίνδυνος κατά λάθος να τραυματίσει το δέρμα του.
Κόψιμο των νυχιών τακτικά: Ο ασθενής συστήνεται να χρησιμοποιεί ένα ψαλίδι νυχιών για να έχει τα νύχια του ομαλά κομμένα και να αποφεύγει τον ερεθισμό του δέρματος. Θα πρέπει να κόβει τα νύχια ίσια, αποφεύγοντας το κόψιμο των γωνιών και να λειαίνει κάθε μικροανωμαλία με μια χαρτονένια λίμα. Αν έχει πρόβλημα με το κόψιμο των νυχιών των ποδιών του, θα πρέπει να ζητήσει από κάποιον να τον βοηθήσει. Αν τα νύχια του γίνονται παχιά, κιτρινισμένα ή αναπτύσσονται μέσα στο δάχτυλο των ποδιών του, θα πρέπει να καλέσει τον γιατρό του.
Ο ασθενής θα πρέπει πάντα να φοράει παπούτσια και κάλτσες: Για την αποφυγή τραυματισμού των ποδιών του, ο ασθενής θα πρέπει να φοράει πάντα τις κάλτσες και τα παπούτσια ακόμα και όταν είναι μέσα στο σπίτι. Οι κάλτσες πρέπει να ταιριάζουν σωστά, να έχουν παχύ ύφασμα στο πέλμα και να μην έχουν ραφή. Ο ασθενής θα πρέπει να θυμάται να ελέγχει το εσωτερικό των παπουτσιών του πριν τα φορέσει, για να βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχει κάτι μέσα που θα μπορούσε να τραυματίσει το πόδι και ότι οι πάτοι τους είναι ομαλοί και μαλακοί. Επίσης, άνετα παπούτσια που δεν συμπιέζουν τα δάχτυλα των ποδιών είναι το καλύτερο και ο ασθενής θα πρέπει να αποφεύγει να φοράει παπούτσια που είναι ανοικτά στα δάκτυλα ή στην πτέρνα (π.χ. σανδάλια).
Αγορά άνετων παπουτσιών, που ταιριάζουν σωστά: Παπούτσια που δεν ταιριάζουν σωστά μπορεί να προκαλέσουν φουσκάλες και πληγές. Ο ασθενής θα πρέπει να φροντίσει να μετράει τα πόδια του κάθε φορά που αγοράζει παπούτσια, και να παίρνει τα παπούτσια που ταιριάζουν με το σχήμα των ποδιών του. Ακόμα, θα πρέπει να είναι βέβαιος ότι τα παπούτσια του είναι τόσο βολικά ώστε να αφήνουν αρκετό χώρο για να μπορεί να κουνάει τα δάχτυλα των ποδιών του, αλλά να μην επιτρέπουν στα πόδια να γλιστρήσουν μέσα σε αυτά. Τέλος, ο ασθενής θα πρέπει να αγοράζει στρογγυλεμένα παπούτσια στην περιοχή των δακτύλων και κατά προτίμηση με χαμηλά τακούνια.
Προστασία των ποδιών από τη ζέστη και το κρύο: Ο ασθενής θα πρέπει να φοράει πάντα τα παπούτσια και να μην περπατάει ξυπόλητος σε καυτό πεζοδρόμιο το καλοκαίρι. Εάν τα πόδια του είναι εκτεθειμένα στην ηλιακή ακτινοβολία, θα πρέπει να θυμάται να χρησιμοποιεί αντηλιακό. Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγει να κάθεται ή να ξαπλώνει με τα πόδια κοντά σε θερμαντικά σώματα ή πηγές θερμότητας. Δεν θα πρέπει να τοποθετεί θερμαντικά μαξιλάρια ή θερμοφόρες στα πόδια του. Θα πρέπει να φοράει κάλτσες για να προστατέψει τα πόδια του από το κρύο. Κατά τη διάρκεια του κρύου καιρού, θα πρέπει να ελέγχει τα πόδια του τακτικά για τυχόν κρυοπαγήματα.
Διατήρηση της ροής του αίματος στα πόδια: Ο ασθενής θα πρέπει να κουνά τα δάχτυλα των ποδιών του και τον άκρο πόδα, 5 λεπτά 2 με 3 φορές κάθε μέρα. Θα πρέπει να θυμάται να μην κάθεται σταυροπόδι για μεγάλα χρονικά διαστήματα και να αποφεύγει στενές κάλτσες και καλτσοδέτες, που μπορεί να προκαλέσουν οίδημα ή τραυματισμό από πίεση στα πόδια.
Άσκηση: Η άσκηση βελτιώνει την κυκλοφορία, καθώς και τη γενική υγεία. Δραστηριότητες όπως το περπάτημα, ο χορός, το κολύμπι και η ποδηλασία θα βελτιώσουν την γενική υγεία του ασθενή και θα βελτιώσουν την παράπλευρη κυκλοφορία στα πόδια. Πριν ξεκινήσει ένα πρόγραμμα άσκησης σε συνεννόηση με τον οικογενειακό γιατρό του, ο ασθενής θα πρέπει να κάνει έναν έλεγχο της γενικής κατάστασής του για βεβαιωθεί ότι μπορεί να τα βγάλει εις πέρας.
Για οποιαδήποτε απορία αναφορικά με την φροντίδα διαβητικού ποδιού μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με τον αγγειοχειρουργό - ενδοαγγειοχειρουργό Δρ. Ιωάννη Μπέλλο. Είναι διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Είναι μέλος της Ελληνικής Αγγειοχειρουργικής Εταιρείας και της European Society of Vascular Surgery. Τέλος, ασχολείται με τη διάγνωση, την πρόληψη και θεραπεία των αρτηριακών, φλεβικών και λεμφαγγειακών παθήσεων. Καλέστε μας σήμερα στο τηλέφωνο επικοινωνίας και κλείστε το ραντεβού σας με τον γιατρό.
