Η φροντίδα των ποδιών είναι υψίστης σημασίας, αν πάσχετε από περιφερική αρτηριακή νόσος (ΠΑΝ) ή διαβήτη. Ο διαβήτης κάνει τις αρτηρίες των ποδιών σας πιο ευαίσθητες στην αθηροσκλήρωση και προκαλεί βλάβη στα νεύρα που ονομάζεται νευροπάθεια. Η νευροπάθεια μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια του προστατευτικού αισθήματος (όπως το τσούξιμο και ο πόνος) στα πόδια σας ή σε αδυναμία των ποδιών σας. Αν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η βλάβη των νεύρων σε συνδυασμό με την αθηροσκλήρωση, μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο των ιστών, γνωστό ως γάγγραινα, και τελικά σε ακρωτηριασμό.
Το διαβητικό πόδι χαρακτηρίζει τα προβλήματα των ποδιών σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη. Η διαβητική αγγειακή νόσος, αλλιώς ονομαζόμενη ως σκλήρυνση των αρτηριών ή αθηροσκλήρωση, αναφέρεται στη στένωση των αρτηριών λόγω του διαβήτη.
Αν έχετε ΠΑΝ ή διαβήτη, είναι σημαντικό για σας να καταβάλετε ιδιαίτερες προσπάθειες για τη φροντίδα των ποδιών σας και να βεβαιωθείτε ότι παραμένουν υγιή. Μπορεί να μην έχετε το φυσιολογικό προστατευτικό αίσθημα στα πόδια σας που κανονικά θα σας προειδοποιούσε για τυχόν τραυματισμό των ποδιών σας. Εσείς θα πρέπει να παρακολουθείτε τα πόδια σας τακτικά και να τα προστατεύετε από τραυματισμούς, μέσω της πρόληψης των τραυματισμών και της κατάλληλης υγιεινής. Με τη λήψη ειδικής φροντίδας των ποδιών σας, μπορείτε να ελαχιστοποιήσετε τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών.
Ποιοι τρόποι φροντίδας αλλά και πρόληψης επιπλοκών για το διαβητικό πόδι υπάρχουν;
Ο αγγειοχειρουργός θα σας δώσει ένα συγκεκριμένο σχέδιο θεραπείας ανάλογα με την κατάστασή σας. Το σχέδιο αυτό θα περιλαμβάνει οδηγίες για το πώς να φροντίζετε τα πόδια σας. Αλλά εξαρτάται από εσάς για να βεβαιωθείτε ότι τα πόδια σας παραμένουν υγιή, ότι είστε έτοιμοι να διαπιστώσετε τυχόν προβλήματα στο ξεκίνημά τους, και ότι θα επιδιώξετε τη θεραπεία τους άμεσα. Μερικά μέτρα για να κρατήσετε τα πόδια σας υγιή είναι:
Ελέγξτε τα πόδια σας κάθε μέρα: Κοιτάξτε για τυχόν κοψίματα, πληγές, φουσκάλες, ερυθρότητα, ζεστά σημεία, και πρήξιμο γύρω από τον άκρο πόδα και τους αστραγάλους σας και ανάμεσα στα δάκτυλα. Αν έχετε πρόβλημα να δείτε τα πέλματα των ποδιών σας, χρησιμοποιήστε ένα καθρεφτάκι χειρός ή ζητήστε από κάποιον να τα ελέγχει για εσάς. Εάν βρείτε οτιδήποτε μη φυσιολογικό κατά την εξέταση των ποδιών σας, καλέστε τον γιατρό σας.
Πλένετε τα πόδια σας κάθε μέρα: Πλένετε τα πόδια σας σε χλιαρό νερό, αλλά μη τα μουλιάζετε, γιατί αυτό απομακρύνει τα ενυδατικά έλαια και μπορεί να τα ξεράνει. Βεβαιωθείτε ότι το νερό δεν είναι πολύ ζεστό δοκιμάζοντάς το πρώτα με το χέρι ή τον αγκώνα σας. Στεγνώστε τα πόδια σας καλά, ακόμη και μεταξύ των δακτύλων σας.
Ενυδατώστε τα πόδια σας για να κρατήσετε το δέρμα απαλό και λείο: Εφαρμόστε ένα λεπτό στρώμα ενυδατικής λοσιόν στα πόδια σας κάθε μέρα για να κρατηθούν λεία και να αποφεύγετε την ξηρότητα και το σκάσιμο. Πολλά από αυτά τα σκευάσματα περιέχουν λανολίνη και είναι διαθέσιμα στα περισσότερα εμπορικά καταστήματα. Ο γιατρός σας μπορεί να σας παρέχει συγκεκριμένες συστάσεις για αξιόπιστα προϊόντα. Αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε λοσιόν ανάμεσα στα δάκτυλα, γιατί αυτή η πρακτική θα μπορούσε να αυξήσει τις πιθανότητες λοιμώξεων.
Μην περιποιείστε μόνοι σας τον εαυτό σας: Αν παρουσιάσετε τραχύ δέρμα ή κάλους, ζητήστε από το γιατρό σας να τα περιποιηθεί, μη το κάνετε μόνοι σας, γιατί υπάρχει κίνδυνος κατά λάθος να τραυματίσετε το δέρμα σας.
Κόβετε τα νύχια σας τακτικά: Χρησιμοποιήστε ένα ψαλίδι νυχιών για να έχετε τα νύχια σας ομαλά κομμένα και να αποφύγετε τον ερεθισμό του δέρματος. Κόψτε τα νύχια ίσια, αποφεύγοντας το κόψιμο των γωνιών και λειάνετε κάθε μικροανωμαλία με μια χαρτονένια λίμα. Αν έχετε πρόβλημα με το κόψιμο των νυχιών των ποδιών σας, ζητήστε από κάποιον να σας βοηθήσει. Αν τα νύχια σας γίνονται παχιά, κιτρινισμένα ή αναπτύσσονται μέσα στο δάχτυλο των ποδιών σας, καλέστε τον γιατρό σας.
Πάντα να φοράτε παπούτσια και κάλτσες: Για την αποφυγή τραυματισμού των ποδιών σας, να φοράτε πάντα τις κάλτσες και τα παπούτσια ακόμα και όταν είστε μέσα στο σπίτι. Οι κάλτσες πρέπει να ταιριάζουν σωστά, να έχουν παχύ ύφασμα στο πέλμα και να μην έχουν ραφή. Θυμηθείτε να ελέγξετε το εσωτερικό των παπουτσιών σας πριν τα φορέσετε, για να βεβαιωθείτε ότι τίποτα δεν υπάρχει κάτι μέσα που θα μπορούσε να τραυματίσει το πόδι σας και ότι οι πάτοι τους είναι ομαλοί και μαλακοί. Επίσης, άνετα παπούτσια που δεν συμπιέζουν τα δάχτυλα των ποδιών σας είναι το καλύτερο και θα πρέπει να αποφεύγετε να φοράτε παπούτσια που είναι ανοικτά στα δάκτυλα ή στην πτέρνα (π.χ. σανδάλια).
Αγοράστε παπούτσια άνετα και να ταιριάζουν σωστά: Παπούτσια που δεν ταιριάζουν σωστά μπορεί να προκαλέσουν φουσκάλες και πληγές. Φροντίστε να μετράτε τα πόδια σας κάθε φορά που αγοράζετε παπούτσια, και πάρτε τα παπούτσια που ταιριάζουν με το σχήμα των ποδιών σας. Να είστε βέβαιοι ότι τα παπούτσια σας είναι τόσο βολικά ώστε να αφήνουν αρκετό χώρο για να μπορείτε να κουνήσετε τα δάχτυλα των ποδιών σας, αλλά να μην επιτρέπουν στα πόδια σας να γλιστρήσουν μέσα σε αυτά. Αγοράστε στρογγυλεμένα παπούτσια στη περιοχή των δακτύλων και κατά προτίμηση με χαμηλά τακούνια.
Προστατέψτε τα πόδια από τη ζέστη και το κρύο: Πάντοτε να φοράτε τα παπούτσια και να μη περπατάτε ξυπόλυτοι σε καυτό πεζοδρόμιο το καλοκαίρι. Εάν τα πόδια σας είναι εκτεθειμένα στην ηλιακή ακτινοβολία, θυμηθείτε να χρησιμοποιείτε αντηλιακό. Αποφύγετε να κάθεστε ή να ξαπλώνετε με τα πόδια σας κοντά σε θερμαντικά σώματα ή πηγές θερμότητας. Μην τοποθετείτε θερμαντικά μαξιλάρια ή θερμοφόρες στα πόδια σας. Να φοράτε κάλτσες για να προστατέψετε τα πόδια σας από το κρύο. Κατά τη διάρκεια του κρύου καιρού, ελέγξτε τα πόδια σας τακτικά για τυχόν κρυοπαγήματα.
Διατηρήστε τη ροή του αίματος στα πόδια σας: Να κουνάτε τα δάχτυλα και τον άκρο πόδα των ποδιών σας 5 λεπτά 2 με 3 φορές κάθε μέρα. Θυμηθείτε να μην κάθεστε σταυροπόδι για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Αποφύγετε στενές κάλτσες και καλτσοδέτες, που μπορεί να προκαλέσουν οίδημα ή τραυματισμό από πίεση στα πόδια σας.
Άσκηση: Η άσκηση βελτιώνει την κυκλοφορία, καθώς και τη γενική υγεία. Δραστηριότητες όπως το περπάτημα, ο χορός, το κολύμπι και η ποδηλασία θα βελτιώσουν την γενική σας υγεία και θα βελτιώσουν την παράπλευρη κυκλοφορία στα πόδια σας. Πριν ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα άσκησης σε συνεννόηση με τον οικογενειακό σας γιατρό κάνετε έναν έλεγχο της γενικής κατάστασης να βεβαιωθείτε ότι μπορείτε να τα βγάλετε εις πέρας.
Για οποιαδήποτε απορία αναφορικά με την περιποίηση διαβητικού ποδιού μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με τον αγγειοχειρουργό - ενδοαγγειοχειρουργό Δρ. Ιωάννη Μπέλλο. Είναι διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Είναι μέλος της Ελληνικής Αγγειοχειρουργικής Εταιρείας και της European Society of Vascular Surgery. Τέλος, ασχολείται με τη διάγνωση, την πρόληψη και θεραπεία των αρτηριακών, φλεβικών και λεμφαγγειακών παθήσεων.