Τι Είναι Οι Κιρσοί Κάτω Άκρων;
Οι κιρσοί στα πόδια (κάτω άκρων) είναι ορατές διογκωμένες φλέβες αμέσως κάτω από το δέρμα. Συχνά φαίνονται ως μπλε ελικοειδείς διογκώσεις (εικόνα 1). Αν οι κιρσοί (φλεβίτιδα) αφεθούν χωρίς θεραπεία μπορούν να επιδεινωθούν με την πάροδο του χρόνου. Η φλεβίτιδα προσβάλλει πιο συχνά το γυναικείο πληθυσμό και μπορούν να προκαλέσουν πόνο, αίσθημα κόπωσης, ήπιο οίδημα καθώς και δερματικές αλλοιώσεις όπως ερυθρότητα, εξανθήματα και έλκη.
Ο ανθρώπινος οργανισμός έχει τριών ειδών φλέβες στα κάτω άκρα του. Τις επιφανειακές (επιπολής) φλέβες που βρίσκονται αμέσως κάτω από το δέρμα, τις εν τω βάθει φλέβες που βρίσκονται ανάμεσα στις μυϊκές ομάδες και τις διατιτρώσες φλέβες που συνδέουν τις επιπολής φλέβες με τις εν τω βάθει. Κιρσοί αναπτύσσονται στις επιπολής φλέβες των κάτω άκρων.
Εικόνα 1. Κιρσοί και ευρυαγγείες κάτω άκρου.
Όταν βρισκόμαστε σε όρθια θέση, το αίμα στις φλέβες των ποδιών μας πρέπει να εργαστεί ενάντια στη βαρύτητα για να επιστρέψει στην καρδιά. Για να επιτευχθεί αυτό, οι μύες των ποδιών πιέζουν τις εν τω βάθει φλέβες των κάτω άκρων και του άκρου πόδα. Στο εσωτερικό των φλεβών υπάρχουν κρημνοί (πτυχές), που ονομάζονται βαλβίδες, και επιτρέπουν την μονόδρομη ροή του αίματος προς τη σωστή κατεύθυνση, δηλαδή προς τη καρδιά. Όταν οι μύες συσπαστούν οι βαλβίδες αυτές ανοίγουν, ενώ όταν οι μύες χαλαρώνουν οι βαλβίδες κλείνουν. Αυτό εμποδίζει το αίμα να ρέει προς την αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή προς τον άκρο πόδα. Όλη αυτή η διεργασία για την επιστροφή του αίματος στην καρδιά ονομάζεται «μυϊκή – φλεβική αντλία» (εικόνα 2).
Κατά τη βάδιση, η φλεβική αντλία λειτουργεί καλά λόγω της σύσπασης των μυών των ποδιών. Αλλά όταν καθόμαστε ή στεκόμαστε όρθιοι, ειδικά για μεγάλο χρονικό διάστημα, το αίμα στις φλέβες των ποδιών μπορεί να λιμνάσει και η πίεση εντός των φλεβών μπορεί να αυξηθεί. Οι εν τω βάθει και οι διατιτρώσες φλέβες είναι, συνήθως, σε θέση να αντέξουν σε σύντομες περιόδους αυξημένης πίεσης. Ωστόσο, εάν είμαστε ευπαθείς, οι φλέβες σας μπορούν να εκταθούν αν επανειλημμένα καθόμαστε ή παραμένουμε όρθιοι για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Αυτές οι εκτατικές δυνάμεις εξασθενούν το τοίχωμα των φλεβών και βλάπτουν τις βαλβίδες τους, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη κιρσών (εικόνα 3).
Εικόνα 2. Μηχανισμός δράσης της «μυϊκής – φλεβικής αντλίας». Η σύσπαση των μυών οδηγεί σε συμπίεση των φλεβών, άνοιγμα των βαλβίδων και ώθηση του αίματος προς την καρδιά. Κατά τη μυϊκή χάλαση το αίμα παραμένει στάσιμο εντός της φλέβας και ο μόνος μηχανισμός αντίστασης στη βαρύτητα είναι η ακεραιότητα των βαλβίδων της φλέβας.
Εικόνα 3. Η ανεπάρκεια των βαλβίδων οδηγεί στο σχηματισμό κιρσωδών φλεβών.
Κιρσοί κάτω άκρων - Συμπτώματα
Αν κάποιος έχει κιρσούς, μπορεί να νιώθει τα πόδια του βαριά, κουρασμένα, να πονάνε ή μπορεί να υπάρχει ένα αίσθημα ανησυχίας. Η όρθια ή καθιστή θέση για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα. Ενδέχεται, επίσης, να προκύπτουν νυχτερινές κράμπες. Μπορεί να παρατηρηθεί, ακόμα, στο πόδι να συρρέουν μικρές φλέβες με ελικοειδή πορεία ή φλεβικά οζίδια που είναι μαλακά και ελαφρώς ευαίσθητα στην ψηλάφηση. Μερικές φορές το υπερκείμενο δέρμα μπορεί να αλλάξει χρώμα, να ερεθιστεί ή ακόμη και να αναπτύξει έλκη.
Κιρσοί μεγάλου βαθμού έχουν ελαφρώς αυξημένες πιθανότητες ανάπτυξης εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης (ΕΦΘ). Η ΕΦΘ μπορεί να προκαλέσει, αιφνίδια, μεγάλου βαθμού οίδημα στο πόδι. Η ΕΦΘ είναι μια σοβαρή πάθηση που απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα.
Κιρσοί Κάτω Άκρων: Αίτια Εμφάνισης
Τα αίτια εμφάνισης κιρσών δεν είναι σαφώς προσδιορισμένα, καθώς πρόκειται περισσότερο για παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση του κινδύνου εμφάνισής τους.
Ορισμένοι από τους παράγοντες, λοιπόν, που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης κιρσών είναι το θετικό οικογενειακό ιστορικό (κληρονομικότητα) για κιρσούς, η παχυσαρκία, η απουσία άσκησης, το κάπνισμα, η όρθια ή καθιστή θέση για μεγάλα χρονικά διαστήματα και η παρουσία ΕΦΘ.
Οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες από τους άνδρες να αναπτύξουν κιρσούς και συνήθως εμφανίζονται μεταξύ των ηλικιών 30 με 70. Οι έγκυες γυναίκες έχουν αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξουν κιρσούς, αλλά οι φλέβες τους συχνά επιστρέφουν στο φυσιολογικό μέσα σε ένα χρόνο από τον τοκετό. Γυναίκες που έχουν πολλαπλές κυήσεις μπορεί να αναπτύξουν μόνιμους κιρσούς.
Κιρσοί Κάτω Άκρων: Διάγνωση
Εκτός από το ιστορικό και την κλινική εξέταση, η έγχρωμη υπερηχοτομογραφία (triplex) αποτελεί την εξέταση εκλογής για τη διάγνωση των κιρσών. Με τη βοήθεια των υπερήχων (triplex), ο γιατρός μπορεί να μετρήσει την ταχύτητα της αιματικής ροής και να δει τη δομή των φλεβών των ποδιών. Η εξέταση είναι ανώδυνη και διαρκεί 10-15 λεπτά για το κάθε πόδι.
Κιρσοί κάτω άκρων - Θεραπεία
Αν οι κιρσοί αφεθούν χωρίς θεραπεία το πιο πιθανό είναι να επιδεινωθούν με την πάροδο του χρόνου. Ο γιατρός, αρχικά, θα δοκιμάσει συντηρητικές μεθόδους που θα ανακουφίσουν τον ασθενή από τα συμπτώματα. Σε ήπιους και μέτριους κιρσούς η ανύψωση των ποδιών βοηθά στη μείωση του οιδήματος και την ανακούφιση των υπολοίπων συμπτωμάτων. Ο γιατρός θα συμβουλεύσει τον ασθενή να τοποθετεί τα πόδια πάνω από το επίπεδο της καρδιά 3 ή 4 φορές την ημέρα για 15 λεπτά περίπου τη φορά. Όταν πρέπει να είναι όρθιος για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί να λυγίζει τα πόδια περιστασιακά, βοηθώντας έτσι τη φλεβική αντλία να διατηρήσει την κίνηση του αίματος προς την καρδιά.
Σε πιο σοβαρού βαθμού κιρσούς ο γιατρός θα συνταγογραφήσει ελαστικές κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης. Οι ειδικές αυτές κάλτσες πιέζουν τις φλέβες και εμποδίζουν το αίμα να κινηθεί προς τα πίσω, δηλαδή προς τον άκρο πόδα. Με τον ίδιο μηχανισμό βοηθούν στην επούλωση των ελκών και προλαμβάνουν την υποτροπή τους. Πιθανόν να χρειαστούν κάλτσες συμπίεσης για το υπόλοιπο της ζωής του ασθενούς (εικόνα 4). Για πολλούς ασθενείς, οι κάλτσες συμπίεσης σταματούν την εξέλιξη των κιρσών, τους ανακουφίζουν από τον πόνο και το οίδημα και προλαμβάνουν μελλοντικά προβλήματα.
Εικόνα 4. Σχηματική απεικόνιση κάλτσας διαβαθμισμένης συμπίεσης έως το γόνατο. Η εφαρμοζόμενη πίεση αυξάνει προς την περιφέρεια του ποδιού (άκρος πόδας).
Όταν αυτά τα είδη θεραπειών από μόνα τους δεν απαλλάσσουν από τα συμπτώματα των κιρσών, τότε απαιτείται χειρουργική ή ελάχιστα επεμβατική θεραπεία ανάλογα με την έκταση και τη σοβαρότητα των κιρσών. Αυτές είναι η σκληροθεραπεία, η εκτομή, η εκρίζωση και η θεραπεία με λέιζερ.
Κιρσοί: Αντιμετώπιση Με Σκληροθεραπεία
Κατά τη διάρκεια της σκληροθεραπείας ο γιατρός σας εγχύει μια χημική ουσία στην κιρσώδη φλέβα. Η ουσία αυτή ερεθίζει τη φλέβα και προκαλεί την ουλοποίησή της από μέσα προς τα έξω και σταδιακά οι ανώμαλες αυτές φλέβες παύουν να γεμίζουν με αίμα. Το αίμα που φυσιολογικά επέστρεφε στην καρδιά μέσω αυτών των φλεβών θα επιστρέφει με άλλες γειτονικές φλέβες. Το σώμα τελικά θα απορροφήσει τις φλέβες που έγινε η έγχυση του χημικού παράγοντα (εικόνα 5).
Κιρσοί: Αντιμετώπιση Με ραδιοσυχνότητα
Η εκτομή με χρήση συσκευής ραδιοσυχνότητας χρησιμοποιεί ένα λεπτό και εύκαμπτο καθετήρα που εισάγεται στον κιρσό. Στην άκρη του φέρνει μικροσκοπικά ηλεκτρόδια που μετατρέπουν τα ραδιοκύματα σε θερμική ενέργεια που θερμαίνει το τοίχωμα του κιρσού καταστρέφοντας τον φλεβικό ιστό. Όπως και με τη χημική σκληροθεραπεία, η κιρσώδης φλέβα δεν είναι ικανή να μεταφέρει αίμα και σταδιακά θα απορροφηθεί από το σώμα (εικόνα 6).
Για τη θεραπεία αυτή γίνεται χρήση τοπικής αναισθησίας και, αν υπάρχουν παράπλευροι κιρσοί, μπορεί να γίνει συνδυασμός με αισθητικές φλεβεκτομές. Λόγω του ότι είναι μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική, η επιστροφή του ασθενή στις καθημερινές του συνήθειες είναι άμεση.
Εικόνα 5. Σκληροθεραπεία ευρυαγγειών με αφρό.
Εικόνα 6. Αφαίρεση της μείζονος σαφηνούς με τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων. Ο ειδικός καθετήρας βρίσκεται εντός της φλέβας και στη συνέχεια ενώνεται με την ειδική συσκευή παραγωγής θερμικής ενέργειας μέσω ραδιοσυχνοτήτων.
Κιρσοί: Θεραπεία Με Εκρίζωση
Κατά την εκρίζωση της μείζονος σαφηνούς φλέβας γίνεται μια μικρή τομή στη βουβωνική χώρα και άλλη μία στο ύψος του έσω σφυρού (αστράγαλος). Στη συνέχεια, απολινώνονται όλοι οι κύριοι κλάδοι που συνδέονται με τη μείζονα σαφηνή, που είναι η κύρια επιφανειακή φλέβα του ποδιού. Κατόπιν, μέσα από μικρές τομές του 1-2mm και με τη βοήθεια ειδικών εργαλείων, αφαιρούνται οι κιρσώδεις φλέβες. Το στάδιο αυτό μπορεί να γίνει και μόνο του (περιπατητική φλεβεκτομή – χειρουργείο μιας ημέρας) ή ταυτόχρονα με την εκρίζωση της σαφηνούς. Ακολουθεί η εκρίζωση της φλέβας με τη βοήθεια του ειδικού εκριζωτήρα που διατρέχει όλο το μήκος της φλέβας (από τα σφυρά έως βουβωνική χώρα) (εικόνα 8).
Κιρσοί Ποδιών: Θεραπεία Με Laser
Η εφαρμογή λέιζερ είναι άλλη μία μέθοδος για τη θεραπεία των κιρσών. Μέσω ενός ειδικού καθετήρα εισάγεται μια μικροσκοπική ίνα εντός της κιρσώδους φλέβας. Στην άκρη της ίνας διοχετεύεται ενέργεια λέιζερ η οποία καταστρέφει το τοίχωμα της φλέβας. Η φλέβα κλείνει, δεν είναι ικανή να μεταφέρει αίμα και σταδιακά απορροφάται από το σώμα (εικόνα 7).
Η συγκεκριμένη θεραπεία απαιτεί τη χρήση τοπικής αναισθησίας και, σε περίπτωση παρουσίας παράπλευρων κιρσών, μπορεί να συνδυαστεί με αισθητική φλεβεκτομή. Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική, η οποία επιτρέπει την άμεση επιστροφή του ασθενή στην καθημερινότητά του.
Αν και όλες αυτές οι μέθοδοι ηχούν επώδυνες, προκαλούν πολύ μικρό πόνο και είναι γενικά καλά ανεκτές. Ο αγγειοχειρουργός θα συμβουλέψει τον ασθενή ως προς το ποια μέθοδος είναι η καλύτερη για την περίπτωσή του (εικόνα 9).
Εικόνα 7. Αφαίρεση της μείζονος σαφηνούς με τη χρήση λέιζερ. Η κόκκινη απόχρωση κάτω από το δέρμα αντιστοιχεί στην κεφαλή του ειδικού καθετήρα που εφαρμόζει την ενέργεια λέιζερ στο εσωτερικό της φλέβας.
Εικόνα 8. Χειρουργική αφαίρεση (vein stripping ) της μείζονος σαφηνούς και κιρσών κάτω άκρου.
Εικόνα 9. Ασθενής με ευμεγέθεις κιρσούς κάτω άκρων πριν και μετά την εφαρμογή της κατάλληλης θεραπείας (vein stripping και τοπική εκτομή κιρσών).
Κιρσοί Κάτω Άκρων: Οδηγίες Για Μετά Τη Θεραπεία
Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως η νοσηλεία μετά τη θεραπεία που απαιτούν οι κιρσοί στα πόδια είναι σύντομη και ο ασθενής παίρνει εξιτήριο την ημέρα της επέμβασης ή την επόμενη. Είναι σημαντικό ότι μπορεί να περπατήσει αμέσως και να επιστρέψει στη δουλειά του σε 1 με 4 ημέρες.
Οι οδηγίες για το διάστημα μετά τη θεραπεία που ακολουθήθηκε για να αντιμετωπιστούν οι κιρσοί των κάτω άκρων, όπως θα δοθούν και από τον αγγειοχειρουργό, είναι οι εξής:
- Αποφυγή πολύωρης ορθοστασίας.
- Τακτικό περπάτημα.
- Ξεκούραση.
- Αποφυγή πολύωρης έκθεσης στον ήλιο, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες.
- Αποφυγή ζεστών μπάνιων.
- Ένταξη ειδικών ελαστικών καλτσών στο καθημερινό ντύσιμο.
Καλέστε μας στο τηλέφωνο επικοινωνίας και κλείστε το ραντεβού σας με τον αγγειοχειρουργό - ενδαγγειοχειρουργό Δρ. Ιωάννη Μπέλλο. Ενημερωθείτε από τον γιατρό αναφορικά με το τι είναι οι κιρσοί κάτω άκρων, πώς φεύγουν, αν η χειρουργική επέμβαση είναι για εσάς, με ποιους τρόπους μπορεί να είναι επιτυχής η αντιμετώπιση της φλεβίτιδας στα πόδια και ό,τι άλλο είναι χρήσιμο να γνωρίζετε, ώστε να βελτιώσετε την καθημερινότητα και τη ζωή σας.
